อาหารวิจิตรด้วยผักและผลไม้แกะสลัก

อาหารวิจิตรด้วยผักและผลไม้แกะสลัก

ความรู้เกี่ยวกับการแกะสลักผักและผลไม้

     1.ประวัติความเป็นมาของการแกะสลักผักและผลไม้
การแกะสลักผักและผลไม้ เดิมเป็นวิชาขั้นสูงของกุลสตรีในวัง ต้องฝึกฝนและต้องเรียนรู้จนเกิดความชำนาญ การแกะสลักผักและผลไม้จะเริ่มกันมาตั้งแต่สมัยใดนั้นไม่มีหลักฐานแน่ชัด จนถึงสมัยสุโขทัยเป็นราชธานี ในรัชสมัยของสมเด็จพระร่วงเจ้า ได้มีนางสนมคนหนึ่งชื่อนางนพมาส หรือท้าวศรีจุฬาลักณ์ได้แต่งตั้งหนังสือเล่มหนึ่งชื่อว่า ตำรับท้าวศรีจุฬาลักณ์ ในหนังสือกล่าวถึงพระราชพิธีจองเปรียบ ซึ่งนางนพมาสได้คิดตกแต่งโคมลอยประดับด้วยผักและผลไม้แกะสลัก อันเป็นหลักฐานชิ้นแรกที่แสดงถึงงานแกะสลัก
     2. ความหมายของการแกะสลักผลไม้

การแกะสลักผักและผลไม้ หมายถึง การใช้มีด ปอก หั่น คว้านเมล็ด แกะ กรีด เจียน เซาะร่อง บาก ตัด แต่ง ดุน  ขูดหรือขีดผักผลไม้ให้เป็นรูปทรงสวยงาม.
     3.ความสำคัญของการแกะสลักผักและผลไม้

3.1. อำนวยความสะดวกในการรับประทานโดยวิธีปอก ตัดแต่ง ให้พอดีคำ
3.2. ใช้ตัดแต่งจานให้สวยงามในโอกาสพิเศษ
3.3. สร้างความสงบแก้ผู้ที่แกะสลัก ผู้แกะต้องมีสมาธิมิฉะนั้นอาจเกิดอุบัติเหตุ
3.4. สร้างความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ในการแกะสลักลวดลายใหม่
3.5. สร้างความภาคภูมิใจแก่ตนเอง เพราะการแกะสลักถือเป็นงานที่มีความยากอย่างหนึ่ง
3.6. อนุรักษ์สืบสานศิลปะอันเป็นเอกลักษณ์ของไทย
    4.หลักการแกะสลักผักและผลไม้
4.1. เลือกผักและผลไม้ให้เหมาะสมกับการใช้งาน
4.2. เลือกใช้อุปกรณ์แกะสลักให้เหมาะสมกับลักษณะงานและใช้มีดแกะสลักเนื้อสเตนเลสอย่างดี
4.3. จับมีดแกะสลักให้ถูกวิธี
4.4. การแกะสลักไม่ควรแกะเนื้อผักและผลไม้ออกมากเกินไป
4.5. ลวดลายและรูปแบบในการแกะสลักควรเลือกให้เหมาะสมกับโอกาสที่ใช้
4.6. เก็บรักษาผักและผลไม้ที่แกะสลักแล้วให้ถูกวิธี
    5.ลวดลายและต้นแบบที่ใช้ในการแกะสลักผักและผลไม้
การแกะสลักผักและผลไม้ต้องอาศัยลายพื้นฐานหรือลายแม่แบบเป็นหลัก ได้แก่ ลายรวงข้าว ลายดอกข่า ลายคดกริช
    6.วัสดุ อุปกรณ์ที่ใช้ในการแกะสลักผักและผลไม้
6.1.มีดปลายแหลม - ใช้ปอกหั่นผักและผลไม้
6.2.มีดแกะสลัก - ใช้แกะสลักผักและผลไม้
6.3.มีดคว้าน - ใช้ควานเมล็ดผลไม้ออก
6.4.ที่ปอกและฝาน - ใช้ปอกเปลือกและฝานผักให้เป็นเส้น
6.5.ที่ตัดแบบหยัก - ใช้ตัดและหั่นผักและผลไม้ให้เป็นลายหยัก
6.6.ที่ตักผักและผลไม้ทรงกลม - ใช้ตักผลไม้ให้เป็นทรงกลม
6.7.กรรไกรปลายแหลม - ใช่ตัดตกแต่งผัก
6.8.พิมพ์กดรูปต่างๆ - ใช้กดผักและผลไม้ให้เป็นรูปต่างๆ
6.9.เขียง - ใช่รองรับผักและผลไม้ที่จะหั่น
6.10.ถาด - ใช้ใส่ผักและผลไม้ที่อกะสลักแล้ว
6.11.ผ้าสะอาด - ใช้เช็ดมือให้แห้งระหว่างแกะสลัก
6.12.พลาสติกห่อผักและผลไม้ - ใช้ใส่ผักและผมไม้ที่แกะสลักแล้ว
6.13.กะละมังพลาสติก - ใช้ใส่น้ำล้างผักและผลไม้
    7.ขั้นตอนการแกะสลักผักและผลไม้
7.1.เตรียมผักและผลไม้ที่จะนำมาแกะสลัก
7.2.ออกแบบลวดลายที่จะแกะสลักลงบนผัักและผลไม้
7.3.ร่างลวดลายที่จะแกะสลักลงบนผิวผักและผลไม้
7.4.ใช้มีดแกะสลักผักและผลไม้ตามที่ร่างลวดลายไว้
    8.การเก็บรักษาผักและผลไม้แกะสลัก
1.ผักและผลไม่ที่แกะสลักแล้วจะนำไปใช้งานทันที ก่อนนำไปใช้ให้แช่น้ำเย็นจัด
2ผักและผลไม่ที่แกะสลักแล้วยังไม่ได้ใช้งานทันทีไม่ควรแช่น้ำไว้
3จัดผลงานการแกะสลักแยกชนิดกัน จากนั่นนำไปแช่ในตู้เย็นช่องแช่ผักและผลไม้ ถ้าไม่มีตู้เย็นใช้ผ้าขาวบางชุบน้ำบิดหมาดๆ คลุมไว้
4ผักและผลไม้บางชนิด เช่น มะเขือ แอปเปิล เมื่อเนื้อสัมผัสกับอาการจะมีสีดำ สามารถแก้ไขโดยไปแช่ในน้ำผสมน้ำมะนาวไว้ทั้งที่ยังไม่ได้แกะสลัก และแกะสลักเสร็จแล้ว

การแกะสลักผักและผลไม้เป็นของใช้

1.ผอบฟักทอง

    วัสดุอุปกรณ์ 

กาะดาษวาดเขียน ดินสอ   ยางลบ

ฟังทอง 1 ผล

มีดแกะสลัก 1ด้าม

ผ้าสะอาด 1 ผืน

มีดปลายแหลม 1 ด้าม 

ช้อนสแตนเลสแข็ง 1 คัน

    ขั้นตอนการแกะสลัก

1.ปอกเปลือกฟักทองทั้งใบจากนั้นใช้มีดคว้านเจาะเป็นวงกลมด้านขั้วเพื่อทำเป็นฝา

2. ค่อยๆแซะเอาฝาออก และคว้านเมล็ดในผลฟักทองออก

3.ใช้มีดแกะสลัก กรีดทำร่องที่ขอบผลฟักทอง

4.บากทำรอ

ยเป็นร่องห่างกันประมาณ 1.5 ซม.

5.นำชิ้นส่วนที่ไม่ต้องการออกมา ทำให้รอบผล

6.เมื่อทำรอยรอบผลแล้ว กรีดทำลายกลีบดอกโดยลากมีดจากด้านบน ลงล่าง และระหว่างลากมีดให้ทำรอยหยักตรงกลางด้วย

7. ทำกลีบด้านซ้าย ลากมีดจากบนลงล่าง ให้บรรจบตรงกลีบด้านขวาที่ทำรอยไว้ก่อนหน้านี้

8. โดยลากมีดจากขอบกลีบด้านขวาลงมาด้านล่าง เพื่อทำให้กลีบเด่นชัด

9. แซะเอาชิ้นส่วนที่ไม่ต้องการออก

10. ทำเช่นเดียวกันที่กลีบดอกด้านซ้าย และแซะเอาชิ้นส่วนที่ไม่ต้องการออก

11. ทำให้ครบรอบผล จากนั้นเริ่มทำชั้นที่ 2 โดยสับหว่างระหว่างกลีบดอกชั้นแรก

12. ทำไปจนรอบผล จากนั้นก็ทำชั้นที่ 3 โดยสับหว่างระหว่างดอกชั้นที่ 2 อีกเช่นกัน ทำไปเรื่อยๆจนครบทั้งผลฟักทอง

13. ส่วนฝา ให้สลักโดยชิดขั้วฟักทอง ทำเป็นกลีบดอก 5 กลีบตามรูป

2.กระเช้าแตงโม

วัสดุอุปกรณ์

แตงโม 1 ผล

มีดปลายแหลม 1 ด้าม

มีดแกะสลัก 1 ด้าม 

ที่ตักผลไม้ทรงกลม 1 อัน

ถาด 1 ใบ

กาะดาษวาดเขียน ดินสอ   ยางลบ

ขั้นตอนการแกะสลัก

1.ล้างทำความสะอาดเปลือกผิวแตงโม ซับด้วยผ้าขนหนูให้แห้ง

2.เฉือนเปลือกแตงโม ส่วนที่ตรงข้ามกับขั้ว เพื่อเป็นฐานกระเช้า

3. ทำหูกระเช้าโดยหาจุดกึ่งกลางแบ่งจากตรงขั้วก้านข้างละ 1 นิ้ว ทั้งซ้ายและขวา ลงปลายมีดจาก ด้านบนขั้ว ตัดเป็นเส้นตรงลงมาหยุดตรงบริเวณจุดก าหนดปากกระเช้าตัดตามแนวขวางทั้ง 2 ด้าน

4.คว้านเนื้อบริเวณหูกระเช้าออก ปักปลายมีดทะลุผ่านเนื้อแตงโมตลอดแนวตรงหูกระเช้า ให้เนื้อหลุด ออกจากเปลือก ดันเนื้อแตงโมออก พักไว

5.นำที่ตักแตงโมควักเนื้อแตงโม โดยใช้ที่ตักหมุนที่ตักลงในเนื้อแตงโมหมุนเป็นวงกลมมีลักษณะเป็นลูก กลมควักขึ้นมาพักไว้

6.ใช้มีดแกะสลักปาดเนื้อแตงโมที่ติดเปลือกด้านในให้เรียบเนียน จนเหลือส่วนเปลือกสีขาว

7.ตกแต่งปากกระเช้าทั้ง 2 ด้าน โดยเริ่มจุดกึ่งกลาง และแบ่งด้านละ 6 ช่อง ทั้ง 2 ด้านรวม 12 ช่อง ใช้ปลายมีดตัดแต่งให้เป็นรูปโค้งโดยรอบ เซาะเปลือกเป็นรูปวงกลม

8.ตกแต่งหูกระเช้าโดยจักฟันปลาที่หูกระเช้าตลอดแนวทั้ง 2 ด้านให้สวยงาม

9.นำลูกกลมแตงโม จัดใส่กระเช้าเรียงให้สวยงามจนเต็มกระเช้า (ควรเอาเม็ดแตงโมออกให้หมด) จัดตกแต่ง ให้สวยงาม